του Χρήστου Ζαμπούνη

Γεννήθηκα σε μία πόλη όπου στην είσοδό της δέσποζε το άγαλμα του απελευθερωτού της από τον οθωμανικό ζυγό. Ομιλώ για την πλατεία Βαρδαρίου στην Θεσσαλονίκη και το έφιππο άγαλμα του βασιλέως Κωνσταντίνου ΙΒ’. Μία πολιτική εξέλιξις, η κατάλυσις της Βασιλευομένης Δημοκρατίας μετά το δημοψήφισμα του 1974, οδήγησε στην περιθωριοποίηση του αγάλματος σε μία άκρη της μεγάλης πλατείας. Ουδείς, όμως, διενοήθη, όπως συνέβη με το άγαλμα της βασιλίσσης Φρειδερίκης στην Κόνιτσα, να το εξαφανίσει σε κάποια αποθήκη. Ο λόγος είναι απλός: η Ιστορία δεν ξεγράφεται.

Παρατηρώ την «επιδημία» αποκαθηλώσεως αγαλμάτων που έχει καταλάβει διάφορους διαδηλωτάς, εξ’ αφορμής του θανάτου του Τζωρτζ Φλόϋντ στην Μινεσότα των Η.Π.Α. Πρόκειται για ιστορικά πρόσωπα που έπαιξαν έναν σημαντικό ρόλο στο παρελθόν. Ξεχωρίζω τα αγάλματα του Άλμπερτ Πάϊκ στην Ουάσινγκτον, του Έντουαρντ Κόλστον στο Μπρίστολ της Αγγλίας και του Κολμπέρ στο Παρίσι. Ποιο ήταν το έγκλημα των ανωτέρω; Εκρίθησαν με κριτήρια του σήμερα, ένοχοι για πράξεις του τότε. Ο πρώτος ήταν στρατηγός των Νοτίων, οι οποίοι Νότιοι ήσαν υπέρ της δουλείας. Ο δεύτερος ήταν δουλέμπορος, αλλά και μεγάλος ευεργέτης της πόλεώς του, αφού σε αυτήν δώρισε όλη του την περιουσία, η οποία δεν ήταν αμελητέα. Ο τρίτος συνεδέθη με την αποικιοκρατία ως υπουργός των Οικονομικών του Λουδοβίκου ΧIV.

Ποιο είναι, όμως, το λάθος των διαμαρτυρομένων; Το ίδιο με αυτών που προσπαθούν να ξαναγράψουν την Ιστορία. Ας το καταλάβουμε μία και καλή. Το παρελθόν δεν σβήνεται με ανεύθυνες πράξεις ακτιβισμού. Τον ρατσισμό τον αντιμετωπίζουμε με κριτήρια του 21^ου αιώνος και όχι του 17^ου. Εάν κρίνω από την εξέλιξη της αντιμετωπίσεως, π.χ., των εγχρώμων από εκείνη την εποχή έως σήμερα, θα έλεγα pas mal.