του sir Taki Theodoracopulos

Τους τελευταίους δύο μήνες παρατηρώ συνεχώς από το παράθυρο του σπιτιού μου στο Gstaad κάποιες αγελάδες, που, παρά το απλανές βλέμμα τους, διαθέτουν περισσότερη νοημοσύνη από τους ιδιοκτήτες τους. Τα βαρέθηκα όμως όλα αυτά. Χρειάζομαι τον γαλάζιο ουρανό και τον «οινόπα πόντον», όπως θα έλεγε και ο άμεσος πρόγονός μου Όμηρος. Στην παλιά καλή Ελβετία μπορείς να περάσεις καλά κατά τους χειμερινούς μήνες. Αν έρθετε όμως την άνοιξη και το καλοκαίρι, θα βρείτε μόνο τη Julie Andrews να απολαμβάνει τον ήχο των Άλπεων.

Χρειάζομαι τα νησιά της Ελλάδας –κυρίως αυτά του Ιονίου– απ’ όπου προέρχεται η οικογένεια Taki και όπου το αποτύπωμα των Τούρκων μπορεί να γίνει φανερό μόνο μ’ ένα πολύ δυνατό μικροσκόπιο. Όπως όλοι γνωρίζουν, εκτός από τους φοιτητές που ειδικεύονται σε σπουδές για γυναικεία ζητήματα και την ιστορία των Αφροαμερικανών, στα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, η Ιθάκη ήταν το βασίλειο όπου η Πηνελόπη το κράτησε ζωντανό, αγνοώντας τους μνηστήρες και περιμένοντας τον Οδυσσέα να επιστρέψει από τον Τρωικό πόλεμο. Η Ιθάκη ήταν σχεδόν ακατοίκητη όταν η Δημοκρατία της Βενετίας κατέλαβε τα νησιά του Ιονίου γύρω το 1350 μ.Χ. Η πτώση του Βυζαντίου τον Μάιο του 1453 μ.Χ., οδήγησε την ηπειρωτική Ελλάδα να βρεθεί κάτω από τον ζυγό του σουλτάνου για 400 χρόνια. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη όμως μ’ αυτά τα νησιά.

Τα Επτάνησα παρέμειναν κάτω από την επιρροή της Βενετίας και οι Δόγηδες συμπεριφέρθηκαν ως καλοκάγαθοι ηγέτες, επιτρέποντας στους Έλληνες να έχουν ελεύθερη έκφραση της ορθόδοξης πίστης τους, παρόλο που τελικά πολλοί επέλεξαν τον Καθολικισμό. Δεν υπήρχε κάποιος εξαναγκασμός. Μάλιστα, πολλοί πρόγονοί μου ήταν Καθολικοί. Μ’ αυτόν τον τρόπο, αυτά τα νησιά βίωσαν μια αναγέννηση που δεν είδε ποτέ η υπόλοιπη Ελλάδα. Την εποχή του Ναπολέοντα, τα νησιά του Ιονίου ήρθαν στην κυριότητα των Γάλλων, αλλά μόνο για λίγα χρόνια. Στη συνέχεια έφτασαν οι Βρετανοί, χτίζοντας γήπεδα κρίκετ στη μέση της πόλης της Κέρκυρας, εισάγοντας τη συνήθεια του τσαγιού και την κόσμια συμπεριφορά αντί για κουραστικά και δυνατά πολιτικά επιχειρήματα, και επανεφευρίσκοντας ομοφυλοφιλικές πρακτικές που είχαν ξεχαστεί από την κλασική εποχή.

Το 1864, όταν ο πρίγκιπας Γιώργος, σε ηλικία μόλις δεκαεπτά ετών, κατέφθασε από τη Δανία για να αναλάβει τον ελληνικό θρόνο, η βρετανική κυβέρνηση παρέδωσε τα νησιά του Ιονίου στην Ελλάδα ως προίκα του νέου βασιλιά. Τότε συνέβη κάτι αστείο. Οι ενετικοί τίτλοι καταργήθηκαν από το ελληνικό σύνταγμα, με την άποψη ότι, από τη στιγμή που όλοι οι Έλληνες ήταν ευγενείς, οι τίτλοι ήταν απλά περιττοί. Βλέποντας μερικούς από αυτούς τους «ευγενείς» από την ηπειρωτική χώρα για πρώτη φορά, ο σπουδαίος παππούς μου –του οποίου ο βενετσιάνικος τίτλος εξαφανίστηκε– έμεινε έκπληκτος. Ο πρίγκιπας Φίλιππος γεννήθηκε πάνω σε ένα τραπέζι στην Κέρκυρα και ο πατέρας του, ο πρίγκιπας Ανδρέας της Ελλάδας, βρέθηκε σε δεινή θέση, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922. Έξι πολιτικοί εκτελέστηκαν ως υπαίτιοι, αλλά οι Βρετανοί επέμεναν ο πατέρας του Φιλίππου να «αυτοεξοριστεί». Την Κέρκυρα συνήθιζα να την επισκέπτομαι μόνο με το σκάφος. Ο τουρισμός δεν έχει κάνει καλό στο καταπράσινο και πανέμορφο νησί, που η οικογένεια Durrells επισκέφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’30, με αποτέλεσμα να χάνει τη γοητεία και τη μοναδικότητά του.

Την τελευταία φορά που βρέθηκα εκεί, γευμάτισα στο σπίτι του Jacob Rothschild, σε ένα όμορφο μέρος ψηλά από τη θάλασσα με το δικό του λιμάνι, όταν, σε μια στιγμή απληστίας τύπου Shylock, αποφάσισα να νοικιάσω το σκάφος μου για μία εβδομάδα στον Nate Rothschild, ο υιός ήθελε να ξεφύγει από τον πατέρα του. Όταν μου το επέστρεψε, βρήκα ένα σημείωμα στην καμπίνα μου. Έγραφε κάτι τέτοιο: «Εάν ποτέ μου έλεγε κάποιος ότι θα περνούσα κάποιες νύχτες στο κρεβάτι του Taki, θα στοιχημάτιζα ό,τι είχα και δεν είχα εναντίον μου. Αλλά πέρασα τέσσερα υπέροχα βράδια. Υπογεγραμμένο από τον Peter Mandelson. (Ένας υπουργός του Tony Blair και υποτιθέμενος εχθρός μου.)

Νότια της Κέρκυρας βρίσκονται οι Παξοί και οι Αντίπαξοι, δύο πανέμορφα μικρά νησιά που παραμένουν μέχρι και σήμερα παρθένα. Πριν από δέκα χρόνια, έχοντας φτάσει κοντά σε μια παραλία των Αντίπαξων με το σκάφος μου «Bushido» και έπειτα κολυμπώντας μέχρι την ξηρά, με προσέγγισαν δύο Ιταλίδες συγκεκριμένης ηλικίας και μου είπαν με προφορά ανώτερης τάξης να μην αγκυροβολούμε τόσο κοντά επειδή τα σκάφη θα φέρουν με τη σειρά τους νέα σκάφη και σύντομα θα γίνει η ακτή σαν το St. Tropez. Συμφώνησα και έκανα νόημα στον καπετάνιο μου να απομακρυνθεί με το «Bushido». Πιο νότια βρίσκεται το αγαπημένο μου νησί, η Κεφαλονιά. Η Κεφαλονιά είναι καταπράσινη, λοφώδης, και οι άνθρωποί της είναι υπέροχοι και φιλόξενοι. Πηγαίνω μέχρι το Φισκάρδο, ένα αγκυροβόλιο στα βόρεια, και γευματίζω σε ταβέρνες πάνω στο νερό που σερβίρουν τα καλύτερα ψάρια και τα καλύτερα ελληνικά κρασιά. Οι καταπράσινοι λόφοι σε κοντινή απόσταση, γεμάτοι αγριολούλουδα, προσφέρονται για περπάτημα και υπάρχουν υπέροχες παραλίες για κολύμπι. Η παραλία της Άσσου έχει νερά που μπορεί να κάνει οτιδήποτε καυχιόνται στις ΗΠΑ να μοιάζει με τον ανατολικό ποταμό της Νέας Υόρκης.

Νότια της Κεφαλονιάς βρίσκεται η Ζάκυνθος. Οι πρώτες μου αναμνήσεις από το νησί είναι όταν πρωτο-αγκυροβόλησα στο λιμάνι και ακουγόταν η μουσική του Mozart από μια ορχήστρα στην κεντρική πλατεία. Η Ζάκυνθος είχε τις παλαιότερες οικογένειες, την πιο όμορφη βενετσιάνικη αρχιτεκτονική και τις πιο απολαυστικές καντάδες απ’ όλα τα νησιά. Όλα αυτά όμως εξαφανίστηκαν. Ο σεισμός του 1953 κατέστρεψε το νησί ολοκληρωτικά και οι μοντερνιστές το ξαναέχτισαν με τον δικό τους, απαίσιο τρόπο. Το μέρος μοιάζει τώρα με μια ηλικιωμένη γυναίκα, της οποίας το «φτιαγμένο» πρόσωπο καλύπτεται κρυφά από την πλαστική χειρουργική. Ήταν ένα μαγευτικό νησί με ζηλευτούς τρόπους και ρομαντισμό, το οποίο τώρα μετατράπηκε σε μια παγίδα τουριστών, που εξακολουθεί όμως να προσφέρει εντυπωσιακές παραλίες και την ευγένεια του παρελθόντος σε κάποιες περιπτώσεις. Δεν πλέω πλέον προς τα εκεί επειδή το βρίσκω πολύ επώδυνο. Έχω στο μυαλό μου το νησί όπως ήταν το 1953 και θέλω να μείνω με αυτή την ανάμνηση.

Το λιγότερο αγαπημένο νησί ήταν κάποτε το αγαπημένο μου – η Μύκονος. Παλιότερα εκεί διοργάνωναν τα καλύτερα πάρτι, τώρα το νησί είναι ακριβό, γεμάτο από άρωμα πατσουλί, αταίριαστα πλήθη με απροσδιόριστη αισθητική και αμφιλεγόμενες ιδιωτικού χαρακτήρα προτιμήσεις. Αλλά τι να πω, τα πράγματα αλλάζουν.