της Μαρίας Μυλωνά*

Ιστορικά λίγες πανδημίες είχαν τόση διάρκεια όσο η Covid-19, οπότε η ιδανική σύγκριση της επιρροής της είναι εκείνη με τις επιπτώσεις ενός πολέμου. Ο ρυθμός των εξελίξεων στην Ουκρανία δημιουργεί σύγχυση, προσπαθώντας να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Διακυβεύεται η παγκόσμια ασφάλεια. Η κλιματική αλλαγή είναι ακόμη μια κρίση που βιώνουμε. Πλημμύρες, πυρκαγιές, ακραία καιρικά φαινόμενα αλλάζουν τον τρόπο σκέψης για την ύπαρξή μας. Έχουν περάσει δύο χρόνια γεμάτα από δυσάρεστες ειδήσεις. Αυτή η αβεβαιότητα γίνεται το κίνητρο για συμπεριφορές όπως η αδιάκοπη ανάγνωση δυσάρεστων ειδήσεων (doom scrolling), με αύξηση στο στρες, άγχος, μοναξιά, απελπισία και μείωση της ποιό τητας ζωής.

Σύμφωνα με τον IFRS, καταστροφή θεωρείται ένα απει λητικό γεγονός το οποίο επηρεάζει τη λειτουργία μιας κοινωνίας, προκαλώντας ανθρώπινη, υλική, οικονομική ή περιβαλλοντική καταστροφή. Κάτι το οποίο επισπεύδει το μετατραυματικό στρες και την κατάθλιψη, καθώς υπάρχει άμεση ή έμμεση απειλή είτε για τη ζωή μας είτε για την περιουσία μας.

Το έμμεσο τραύμα ή η έμμεση τρομοκρατία είναι επα κόλουθο του βομβαρδισμού του κεντρικού νευρικού συ στήματος μέσω της παρατήρησης, αντί της άμεσης προ σωπικής επαφής. Το μετατραυματικό σοκ στο νευρικόσύστημα δημιουργεί μια αίσθηση αποδόμησης και κατα κερματισμού σε συνδυασμό με έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις, με αντίκτυπο στον ύπνο και στην αποσύνδε ση του εαυτού μας από τους άλλους.

Κυρίως τα social media αλλά και η τηλεόραση χρησιμο ποιούνται για τη μετάδοση των εξελίξεων και την κάλυ ψη τραυματικών γεγονότων με αρνητικό αποτέλεσμα για την ψυχική υγεία. Οι άνθρωποι που παρακολουθούν κατά μέσο όρο 4 ώρες την ημέρα τα μη ευχάριστα γεγονότα εί ναι πιο επιρρεπείς να αναπτύξουν μετατραυματικό στρες, καθώς και προβλήματα υγείας χρόνια αργότερα. Θα σκε φτείτε ότι είναι αδύνατον να εξισώσουμε την εμπειρία τού να ζεις έναν πόλεμο με το να τον παρακολουθείς μέσω μιας οθόνης. Παρ‘ όλα αυτά, οι 6 ώρες παρακολούθησης των ειδήσεων ημερησίως συνδέεται με εντονότερο στρες συγκριτικά με αυτούς που ζουν μια τραυματική συνθήκη.

Τεχνικές χαλάρωσης που δεν χρειάζονται μια οθόνη, όπως το διάβασμα, η κηπουρική, η μουσική, η μαγειρική, οι ασκήσεις αναπνοής, η μυϊκή χαλάρωση, ο διαλογι σμός, μπορούν να καταπραΰνουν τη νοητική δυσφορία. Η αισιοδοξία και η ελπίδα είναι καθοριστικοί μηχανισμοί αντιμετώπισης του άγχους. Να διευκρινίσουμε ότι ο εγκέφαλός μας είναι πιο ανθεκτικός απ’ όσο πιστεύουμε και σίγουρα αυτή η παρατεταμένη ανασφάλεια έχει προ καλέσει λιγότερη ψυχική επιρροή από την αναμενόμενη. Η αυξημένη ανθεκτικότητα συνδέεται με συναισθήματα ενσυναίσθησης, ευγνωμοσύνης, ευγένειας και σύνδεσης, καθώς λειτουργεί αντίστροφα με το στρες και τον φόβο. Κάποιοι ερευνητές έχουν αναφερθεί στο ψυχολογικό ανο σοποιητικό σύστημα, μια πληθώρα γνωστικών ικανοτή των που μας βοηθούν να κάνουμε το καλύτερο δυνατό στην εκάστοτε περίπτωση. Δεν είμαστε παθητικά θύματα μιας παγκόσμιας αλλαγής, αλλά ενεργοί επιστάτες της ευημερίας μας.

*Η Μαρία Μυλωνά είναι Ψυχολόγος και εκπαιδευόμενη Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού (MSc) στην Ψυχολογία Υγείας από το University of Surrey και πτυχίου (BSc) στην Εξελικτική Ψυχολογία από το Empire College του State University of New York. Επίσης έχει πιστοποιηθεί στη εφαρμογή Ψυχομετρικών Τεστ από το University of Cambridge. E-mail: contact@mariamylona.gr