Όταν πήρα στα χέρια μου τις προσκλήσεις των γάμων της πριγκιπίσσης Αν-Λουίζ ντε Μπρέιλ, διότι υπήρξαν περισσότερες από μία εκδηλώσεις πλην της γαμήλιας ενώσεως, το μάτι μου έπεσε κάτω δεξιά σε μια λεπτομέρεια που δεν είχα ξαναδεί στον σύντομο διεθνή κοινωνικό μου βίο. Η βραδινή δεξίωσις προέβλεπε smoking.

Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσω ότι στις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν ευρισκόμουν για μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι, ερχόμενος από την πασοκική Ελλάδα, ο ενδυματολογικός κώδιξ των φοιτητών έρρεπε περισσότερο προς τα ταγάρια και τα στρατιωτικά τζάκετ παρά προς τη στολή του Τζέιμς Μποντ. Η πρώτη σκέψις που πέρασε τότε από το μυαλό μου ήταν του δανεισμού, σκέψις εξόχως μαρξιστική, λόγω μηδαμινού κόστους. Όμως, όσο περνούσαν οι ημέρες, κατέληγα στην ιδέα της αγοράς, αφού, όπως προέβλεπα, θα υπήρχαν και άλλες ευκαιρίες στο μέλλον που θα επέβαλλαν το συγκεκριμένο dress code.

Μετά την τολμηρή απόφαση της αγοράς, προέκυψε έτερο δίλημμα: έτοιμο ή ραφτό; Χάρις εις την σύστασιν ενός κομψού συμφοιτητού, αφέθηκα στα έμπειρα χέρια ενός ηλικιωμένου ράφτη, ο οποίος υπήρξε στα χρόνια που ακολούθησαν ο δάσκαλός μου στα θέματα της εμφανίσεως και του στιλ.

Από τον μεσιέ Αντρέ έμαθα ότι το σμόκιν πρέπει να είναι αυστηρώς μαύρου χρώματος, με μια ελαφρά παρέκκλιση στο bleu nuit ή midnight blue, δηλαδή το μπλε σκούρο. Ήταν ο ίδιος που επέ- μενε να μην αγοράσω «ετοιματζίδικο» παπιγιόν, αλλά να μάθω να το δένω μόνος μου. Επίσης, τότε πρωτοφόρεσα υποκάμισα με υποδοχή για μανικετόκουμπα, που είναι η conditio sine qua non για την περίσταση. Ποτέ κουμπιά. Δεν θα ξεχάσω την αμηχανία μου μπροστά στον καθρέπτη, όταν εκλήθην από τον μεσιέ Αντρέ να φορέσω την ειδική μαύρη ζώνη και αμφιταλαντεύτηκα προς ποία πλευρά έπρεπε να κοιτούν οι πτυχώσεις (προς τα επάνω, φυσικά).

Τους υπόλοιπους κανόνες τούς έμαθα μόνος μου, υποκύπτοντας σε μια σειρά λαθών, με χαρακτηριστικότερο το μήκος της κάλτσας. Χρειάσθηκε μία ματιά από την οικοδέσποινα, σε ένα σαλόνι, στην τριχωτή επιφάνεια που απεκαλύφθη στο πόδι μου, για να προμηθεύομαι έκτοτε κάλτσες που φθάνουν έως το γόνατο.

Tέλος, οφείλω να ομολογήσω ότι υπέπεσα και σε ένα άλλο αμάρτημα, αυτό της μη στιλβώσεως των υποδημάτων, μάλλον επειδή δεν είχα υπηρετήσει ακόμα τη στρατιωτική μου θητεία. Όσο και αν ακούγεται υπερβολικό, στα δεκαπέντε χρόνια που έζησα στη Γαλλία, φόρεσα το ηρωικό εκείνο smoking πάνω από 500 φορές, αν υπολογίσουμε ότι μόνο στο δεκαπενθήμερο του Φεστιβάλ των Καννών δεν υπήρξε βράδυ που να μην το είχα χρησιμοποιήσει.

Με την επιστροφή μου στα τέλη του 20ού αιώνος στην Αθήνα, αντιμετώπισα μια νέα πραγ- ματικότητα. Δεν υπήρχαν εκδηλώσεις Black Tie, οπότε το κοστούμι μπήκε στη ναφθαλίνη. Το πνεύμα του κοσμοπολιτισμού επεχείρησε να αναβιώσει ο εκδότης Αντώνης Λυμπέρης, ο οποίος με θεματικά πάρτι προώθησε την κουλτούρα του smoking. Ήταν η εποχή που έραψα το δεύτερό μου κοστούμι του είδους, διότι το πρώτο είχε φθαρεί, μαύρο και αυτό. Το φόρεσα αρκετές φορές, τόσο στις παρουσιάσεις των βραβείων του περιοδικού «Life & Style» όσο και σε ιδιωτικές δεξιώσεις εντός και εκτός των συνόρων.

Μια βραδιά, ακολουθώντας την υπόδειξη ενός στιλίστα, φόρεσα ένα λευκό σακάκι. Όταν με είδε ο Ζάχος Χατζηφωτίου, σχολίασε: «Στην εποχή μου, όσους φορούσαν λευκό σακάκι σμόκιν τούς μπερδεύαμε με τους σερβιτόρους».

του Χρήστου Ζαμπούνη