Από την Casablanca ή και αλλού

του Απόστολου Κοτσάμπαση

Ο Victor δεν υπήρξε κάποιος τυχαίος. Δραπέτευσε από στρατόπεδο συγκέντρωσης και, διασχίζοντας την κατεχόμενη από τους Ναζί Ευρώπη, κατάφερε να φτάσει στην Casablanca του Μαρόκο, στη Βόρεια Αφρική, στις αρχές του 1942. Ακόμη δεν είχε κριθεί το αποτέλεσμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η πόλη τελούσε υπό γαλλική διοίκηση, ελεγχόμενη από την κυβέρνηση του Βισί που συνεργαζόταν με τους Γερμανούς. Ο Victor ήταν ένας τύπος απόλυτα προσηλωμένος στον σκοπό του και σίγουρος για τις επιλογές του. Ακολούθησε απαρέγκλιτα το σχέδιό του. Κατάφερε να βρει τα απαραίτητα έγγραφα, πέταξε για τη Λισαβόνα και από εκεί για τις ΗΠΑ. Πήρε μαζί του την Ilsa, τη γυναίκα που αμφιταλαντευόταν μεταξύ του ίδιου και του πρώην εραστή της, του Rick. Το αποτέλεσμα τον δικαίωσε. Ο Victor βρέθηκε στην πλευρά των νικητών.

Τηρουμένων των αναλογιών, σήμερα μια ολόκληρη χώρα, ως άλλη Casablanca, ευρισκόμενη για 7 χρόνια μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας μοιάζει να αναμένει τον Victor της. Εξουθενωμένη από τη μη ύπαρξη προοπτικής σύντομης εξόδου από το μνημόνιο και την κρίση, η χώρα κυριαρχείται από γενικευμένο αίσθημα απάθειας των πολιτών της. Όμως είναι βέβαιο ότι δημιουργούνται υπόγεια ρεύματα, τα οποία καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις. Υπό προϋποθέσεις οι τάσεις αυτές θα καθορίσουν το προς τα πού θα κινηθεί η γενικότερη κατάσταση το προσεχές διάστημα.

Οι «αναμένοντες» και οι «επισφαλείς» Οι ανατροπές που συντελούνται από το 2009 σε όλα όσα θεωρούνταν «κεκτημένα» αποτελούν το «λίπασμα» για τη δημιουργία νέων κοινωνικών διεργασιών. Η ρευστότητα που κυριαρχεί σε ένα ευρύ φάσμα σχέσεων σε όλα τα επίπεδα ενισχύει την αίσθηση αναμονής. Παράλληλα, η εμφανής κατάρρευση κρατικών δομών την επιβεβαιώνει περαιτέρω. Με την απογοήτευση να καταλαμβάνει τα πάντα, ως φυσική συνέπεια της διάψευσης ελπίδων των πρόσφατων πολιτικών επιλογών, και να συμπληρώνει την εικόνα. Σ’ ένα έργο με παθητικούς θεατές, «αναμένοντες», χωρίς να κάνουν τίποτε άλλο παρά μόνο να σκέφτονται το δικό τους μέλλον.

Οι «αναμένοντες», μέλη της πάλαι ποτέ μεσαίας τάξης, σχηματίζουν ήδη την κρίσιμη μάζα που θα παίξει τον ρόλο της στις εκλογές. Αναζητούν τον ηγέτηVictor τον οποίο θα ακολουθήσουν στη νέα φάση. Μοιάζουν «παγιδευμένοι» στην Casablanca-χώρα περιμένοντας.

Από την άλλη πλευρά του λόφου έχει σχηματιστεί το πλήθος των «επισφαλών», των συμπολιτών μας που η κρίση επιδείνωσε πολύ τη ζωή τους. Είναι μία επιπλέον σημαντική μεταβλητή της εξίσωσης. Αναζητούν τον δικό τους Victor, που δεν είναι βέβαιο ότι ταυτίζεται με εκείνον των «αναμενόντων». Και αυτοί είναι μπλοκαρισμένοι και, ως «συνήθεις ύποπτοι», υφίστανται τις δυσκολίες της καθημερινότητας στη χρεοκοπημένη Casablanca-χώρα.

Το 1917 ο Victor-Venizelos οδήγησε τη χώρα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας. Σήμερα, 100 χρόνια μετά, η Ελλάδα ασθμαίνουσα αναζητεί τον δικό της Victor για να αναλάβει το έργο της ανασυγκρότησης.