UGO TOGNAZZI

του Μισελ Νικολαρέα

Ανήκε στο “κουιντέτο” των ταλέντων που σημάδεψαν τη χρυσή εποχή του ιταλικού κινηματογράφου, μαζί με τους Marcello Mastroianni, Vittorio Gassman, Alberto Sordi και Nino Manfredi. O λόγος για τον σπουδαίο ηθοποιό, σκηνοθέτη και σεναριογράφο Ugo Tognazzi (1922-1990).

Ο Tognazzi έγινε ευρύτατα γνωστός από τον ευρηματικό ρόλο του στην ταινία “Το κλουβί με τις τρελές” του 1978, όπου υποδυόταν τον ιδιοκτήτη ενός gay club που συζούσε στον επάνω όροφο του κέντρου, με την εξίσου μεσήλικα drag queen του, που τον ρόλο έπαιζε ο καταπληκτικός Michel Serrault. Η ταινία άφησε εποχή και έσπασε το αμερικανικό box office. Όμως η ταινία που τον έβγαλε στο φως και ήταν το θεμέλιο της κατοπινής του καριέρας ήταν “Ο φασίστας”, του 1961, σε σκηνοθεσία του Luciano Salce.

Είχε ήδη μετρήσει μια ολόκληρη δεκαετία στα στούντιο, όταν η αναγνώριση ήρθε και ο ίδιος είχε κλείσει τα σαράντα του, γεγονός που καθόρισε όλους τους μετέπειτα ρόλους του ως γοητευτικού μεσήλικα. Σαν ηθοποιός υπηρέτησε περισσότερο το είδος της κωμωδίας, σε ρόλους σάτιρας και φαρσοκωμωδίας. Πολλές φορές παίζοντας το μοιχό σε ταινίες του συγγραφέα και σκηνοθέτη Marco Ferreri. Επίσης πρωταγωνίστησε σε αρκετές ποιοτικότερες ταινίες δράματος και στοχευόμενης σάτιρας.

Ο ίδιος σαν χαρακτήρας δεν έχανε ευκαιρία στις παρέες του να σκαρώνει φάρσες, να τους διασκεδάζει με ανέκδοτα και μιμήσεις. Η σάτιρα έτρεχε στο αίμα του, ήταν το ταλέντο του και γι’ αυτό αρίστευσε σ’ αυτό το δύσκολο είδος κωμωδίας. Χαρακτηριστική ατάκα του: “Ο αισιόδοξος είναι ένας άνδρας που, χωρίς μια δεκάρα στην τσέπη του, παραγγέλνει στρείδια με την ελπίδα να είναι σε θέση να τα πληρώσει με το μαργαριτάρι που θα βρει”. Η φάρσα που άφησε εποχή, στα τέλη της δεκαετίας του ΄70, όταν έπεισε το φίλο του, αρχισυντάκτη του περιοδικού “Il Male”, να ντύσουν ως αστυνομικούς μερικούς φίλους τους και να τον συλλάβουν έξω από την κεντρική πόρτα του σπιτιού του ως αρχηγό της τρομοκρατικής οργάνωσης των Ερυθρών Ταξιαρχιών. Η φωτογραφία του στην πρώτη σελίδα του περιοδικού είχε μεγάλο αντίκτυπο, το τεύχος εξαντλήθηκε, πραγματοποίησε πολλές επανεκδόσεις και φυσικά η αστυνομία τον συνέλαβε για διασπορά ψευδούς είδησης.

Λάτρευε τις γυναίκες και είχε κατά την διάρκεια της ζωής του πολλές σχέσεις. Έλεγε: “Το μόνο αφροδισιακό φαγητό κατά τη γνώμη μου είναι η γυναίκα”. Και συνέχιζε απτόητος: ” Ο άνδρας τρώει επίσης με τα μάτια του, ειδικά αν η κοπέλα είναι όμορφη”.

Υπήρξε τρυφερός και τζέντλεμαν. Στα γυρίσματα της ταινίας “Barbarella” ,του Roger Vadim, έπαιζε με την Jane Fonda, και το σενάριο απαιτούσε ο ήρωας να ζητήσει ως λύτρα διάσωσης της ηρωίδας μία βίαιη σκηνή σεξ. Εκείνος δεν ήθελε να παίξει μια τέτοια σκηνή. Κόντεψε να έρθει σε ρήξη με το σκηνοθέτη. Όμως επικράτησε η δική του άποψη και η σκηνή γυρίστηκε με τον “παλιομοδίτικο” τρόπο, ενός τρυφερού εραστή που απογειώνει τα ερωτικά ένστικτα του θηλυκού του συντρόφου.

Γεννήθηκε το 1922 στην Cremona της Λομβαρδίας, παιδί μιας μεσοαστικής οικογένειας, ο πατέρας του υπήρξε ασφαλιστικός αντιπρόσωπος. Του άρεσε το θέατρο και κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ως στρατιώτης παρουσίαζε μικρές αστείες ιστορίες διασκεδάζοντας τους συντρόφους του. Δεν μπορούσε να φανταστεί πως η εργασία του μετά τον πόλεμο σε μια βιομηχανία σαλαμιού, είκοσι και πλέον χρόνια αργότερα, θα τον στοίχειωνε σαν ρόλο στην εμβληματική ταινία “Το μεγάλο φαγοπότι” του Marco Ferreri. Μια παρέα απογοητευμένων από τη ζωή φίλων αποφασίζουν να αυτοκτονήσουν μαζί συμβιώνοντας σε μια βίλλα. Ο τρόπος της αυτοκτονίας μοναδικός – θα έτρωγαν μέχρι να σκάσουν! O Ugo λάτρευε την κουζίνα και μαγείρευε gourmet γεύματα για τους φίλους του.

Υπήρξε και σκηνοθέτης έχοντας κάνει ο ίδιος τουλάχιστον πέντε ταινίες. Το 1968, ήταν υποψήφιος, ως σκηνοθέτης, για τη Χρυσή Άρκτο για την ταινία “Il fischio al naso”. Βραβεύτηκε στο φεστιβάλ των Καννών για την ταινία “La tragedia di un uomo ridicolo – Η τραγωδία ενός γελοίου ανθρώπου” το 1981, σε σκηνοθεσία του Bernardo Bertolucci. Επίσης, έλαβε υποψηφιότητα για Χρυσή Σφαίρα Α’ Ανδρικού ρόλου για την κωμωδία “L’immorale” το 1967. Η ειρωνεία είναι πως καμία από τις ταινίες που βραβεύτηκαν ήταν κωμωδία. Ο Tognazzi σημάδεψε τον ιταλικό κινηματογράφο και την Commedia all’ Italiana.

Θα πίστευε κανείς πως ήταν κάτι περισσότερο από ευτυχισμένος. Δυστυχώς η πραγματικότητα είχε δύο όψεις. Στις 27 Οκτώβριου του 1990, μόλις εξήντα οχτώ χρόνων, πέθανε από εγκεφαλική αιμορραγία, μα υπήρξαν φήμες ότι έπασχε από χρόνια κατάθλιψη η οποία τον οδήγησε στην αυτοκτονία, που ενδέχεται να συγκαλύφθηκε. Παντρεύτηκε δύο φορές στη ζωή του και είχε τέσσερα παιδιά. Με την Margrete Robsahm με την οποία απέκτησε ένα αγόρι. Με την Franca Bettoia το 1972, η οποία έμεινε μαζί του μέχρι και το θάνατό του και απέκτησαν ένα γιό και μια κόρη. Έναν ακόμη γιό απέκτησε με την Pat O’Hara.