της Κέλλυς Σταυροπούλου

Aντί να μιλήσουμε για την Grande Corniche, τη διαδρομή που ενώνει τη Νίκαια της Γαλλίας με το Menton, που βρίσκεται στα σύνορα της Ιταλίας, θα μπορούσαμε απλώς να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας την ταινία του Alfred Hitchcock «To Catch a Thief». Ο Cary Grant και η Grace Kelly, μέσα σε ένα διθέσιο κάμπριο, διασχίζουν τον νότο της Γαλλίας και ο ευφυής σκηνοθέτης, παράλληλα με όλα τα άλλα, μέσα από τον φακό του δημιουργεί μια μνημειώδη καρτ ποστάλ της Γαλλικής Ριβιέρας. Οι έξυπνοι διάλογοι, η εκθαμβωτική Kelly με το φουλάρι-έμβλημα να ανεμίζει γύρω από τον λαιμό της, η νευρική και ελκυστική κινησιολογία του Grant μάλλον μας απασχολούν λιγότερο από το σκηνικό της τοποθεσίας. Στην προκειμένη περίπτωση, το Cap Ferrat, το γραφικό χωριό Eze, οι Κάννες και τα άλλα μέρη που βλέπουμε μας ηλεκτρίζουν περισσότερο από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές, από την ίδια την πλοκή. Μοιάζει σαν ο Hitchcock να θέλησε να σκηνοθετήσει την τοποθεσία και όχι τους ηθοποιούς του, οι οποίοι εδώ μάλλον λειτουργούν συμπλη ρωματικά.

Λένε ότι η Αμερική έχει να επιδείξει τις καλύτερες on the road ταινίες. Τότε αντίστοιχα η Ευρώπη έχει να προσφέρει τους ομορφότερους δρόμους για κάτι τέτοιο. Και ο ομορφότερος των ομορφότερων είναι η Grande Corniche. Σύμβολο ρομαντισμού και γαλλικής μεγαλοπρέπειας, πολυτέλειας και ελαφρότητας (frivolité το λένε οι Γάλλοι), θεωρείται και είναι ένα δομικό αριστούργημα. Σχεδιάστηκε από την παρισινή École Nationale des Ponts et Chaussées, την πρώτη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών στην Ευρώπη. Στην πραγματικότητα, ο δρόμος δημιουργήθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατεύσει το φιλόδοξο επεκτατικό όραμα του Ναπολέοντα το 1796. Οι πιο σπουδαίοι επιστήμονες της εποχής σχεδίασαν μια αερογέφυρα μέσα στους βράχους, μεταξύ ουρανού και θάλασσας. Αυτό δεν το έκαναν από τη μια μέρα στην άλλη.

Το 1823, οπότε η μυθιστοριογράφος Marguerite Gardiner, Countess of Blessington, επισκέφτηκε την περιοχή, ακόμη δούλευαν. Τότε είχε σχολιάσει ότι οι άνθρωποι αυτοί αψηφούν αντικειμενικές δυσκολίες και δημιουργούν έναν δρόμο με αξιοσημείωτο σχεδιασμό, που δεν στερείται ασφαλείας. Πράγματι είναι γεγονός ότι, ακόμα και για όσουν έχουν συμπτώματα ακροφοβίας, εδώ η κομψότητα και η ομορφιά υπερνικούν τον φόβο. Θυμίζω ότι σε κάποιο σημείο της διαδρομής βρίσκεσαι σκαρφαλωμένος στα 600 μ. και σε απόσταση αναπνοής από το κενό. Είναι το σημείο μεταξύ Νίκαιας και Eze, με τις Άλπεις στο background και το Σεν Τ ροπέ σε δεύτερο πλάνο. Με τη θάλασσα να απλώνεται σε ένα ομηρικού τύπου μεγαλείο. Είναι το σημείο που χρησιμοποιούν παραδοσιακά ως location για τις διαφημίσεις αυτοκινήτων. Η ιδέα είναι να υπερθεματιστεί οπτικά η αίσθηση της οδηγικής απόλαυσης και ελευθερίας. Ή απλώς της φυγής.

Στην κινηματογραφική αυτή διαδρομή που λέγεται Grande Corniche υπάρχουν πολλά σημεία στα οποία ο γκρεμός και οι απότομες πλαγιές μοιάζουν απειλητικά. Τα πεύκα, οι βελανιδιές και οι ελιές μεσολαβούν, λειαίνοντας την «απειλή». Το άλλο υπέροχο που ισχύει είναι ότι, επειδή ο δρόμος φτιάχτηκε με στρατιωτικούς κανονισμούς και όχι για ανάγκες αναψυχής, δεν υπάρχουν πολλές στάσεις που μπορείς να κάνεις. Δεν υπάρχουν περιθώρια για τουριστικές εξάρσεις. Μιλάμε για ένα εκκωφαντικά ήσυχο σκηνικό, στο οποίο είσαι εσύ, ο δρόμος, ο ουρανός και η θάλασσα. Ο Scott Fitzgerald στο μυθιστόρημά του «Tender is the Night», με τη γλαφυρή του γλώσσα, είχε περιγράψει τη θάλασσα όπως φαίνεται από εδώ με τις εξής λέξεις: «Μια θάλασσα χρωματισμένη με μυστήριο. Όπως ο αχάτης και οι σάρδιοι λίθοι της παιδικής ηλικίας… Πράσινη όπως το πράσινο γάλα, μπλε όπως το νερό που πλένει, σκούρο κρασί».

Μεταξύ Νίκαιας και Menton βρίσκεται και η κοινότητα La Turbie, το σύνορο-ορόσημο μεταξύ Ρώμης και Γαλατίας, που, γεμάτο αρχιτεκτονικούς συμβολισμούς και ιστορία, τελικά ξεχειλίζει από ενέργεια και ομορφιά. Εδώ έκαναν στάση η Grace Kelly και ο Cary Grant στην ταινία του Hitchcock. Εδώ βγήκε εκτός πορείας το Rover της πριγκίπισσας Grace τον Σεπτέμβριο του 1982. Ένα ατύχημα όλο glamour, που λες και έγινε επίτηδες για να επιβεβαιώσει τον κίνδυνο και τον ρομαντισμό της Grande Corniche.

Το πιο γοητευτικό στοιχείο της διαδρομής είναι ότι, ενώ δεν διαρκεί πολύ, το ταξίδι στον χρόνο είναι ανυπέρβλητο. Η Νίκαια, στο ένα άκρο, είναι μια μοντέρνα γαλλική μητρόπολη, με ό,τι θετικό και αρνητικό περιλαμβάνει ο όρος. Το Menton, στο άλλο άκρο, είναι παλιακό και γραφικό, και, παρά το μεσογειακό του περίβλημα, είναι αρκούντως αγγλικό. Μοιάζει σαν όλες οι ομορφιές του χρόνου και της γεωγραφίας να συναντήθηκαν εδώ, για να δημιουργήσουν μια διαδρομή που αποτελεί από μόνη της προορισμό. Μια απτή απόδειξη στην αλληγορία της Ιθάκης του δικού μας Καβάφη. Σημασία έχει το ταξίδι, όχι ο προορισμός.