Ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος την έχει τοποθετήσει στις δέκα καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Αποτελώντας σημείο αναφοράς τόσο για την φιλμογραφία του ίδιου του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν όσο και για τον παγκόσμιο κινηματογράφο, άγγιξε όπως θα παραδεχτεί αργότερα ο ίδιος ο σκηνοθέτης, «τα όρια της διάνοιάς του». To Persona είναι μια ταινία άκρως μινιμαλιστική, γυρισμένη σε πλήρη αντίθεση άσπρου- μαύρου, την οποία αποθεώνει καλλιτεχνικά για ακόμα μια φορά εξαιρετικά, ο μεγάλος διευθυντής φωτογραφίας και στενός συνεργάτης σε πολλά έργα του Μπέργκμαν, Σβεν Νίκβιστ.

Ο Μπέργκμαν ξεκίνησε την συγγραφή της ταινίας κατά την διάρκεια της νοσηλείας του στο νοσοκομείο το 1966, και ολοκληρωθηκε μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η υπόθεση αφορά την ηθοποιό Ελίζαμπεθ Βόγκλερ, μια γυναίκα παντρεμένη και με ένα μικρό γιο, η οποία καταρρέει κατά τη διάρκεια μιας παράστασης της Ηλέκτρας. Στη συνέχεια καταφεύγει στη σιωπή και την απομόνωση από τον υπόλοιπο κόσμο. Η νοσοκόμα που την περιποιείται, η Άλμα, τη συνοδεύει στο παραθαλάσσιο σπίτι της, για να βελτιωθούν οι συνθήκες ανάρρωσης της. Η Άλμα προσπαθεί συνεχώς να διαλευκάνει ποιος είναι ο λόγος που η Ελίζαμπεθ έχει επιλέξει τη σιωπή μιας και πιστεύει ότι διαθέτει ένα είδος «εσωτερικής δύναμης» που την έχει ωθήσει σε τούτη της την επιλογή. Παρότι εντελώς αντίθετοι χαρακτήρες μια περίεργη όσμωση θα δημιουργηθεί ανάμεσα στις δύο γυναίκες. Οι μέρες περνούν και η Άλμα προκειμένου να κάνει την Ελίζαμπεθ να αντιδράσει, της μιλάει διαρκώς, χωρίς ποτέ να λαμβάνει απάντηση και σύντομα θα αρχίσει να της εξομολογείται όλα της τα μυστικά της και τις πιο μύχιες σκέψεις της. Σ’ αυτό το διάστημα της συγκατοίκησης και της απομόνωσης, ανάμεσα στις δυο γυναίκες που μοιάζουν πολύ στην εξωτερική εμφάνιση, αναπτύσσεται μια παράξενη σχέση η οποία οδηγεί σταδιακά και με έναν παράξενο τρόπο, στην συγχώνευση των προσωπικοτήτων τους, της μίας μέσα στην άλλη…

Ενώ φαινομενικά θα μπορούσε κανείς να διακρίνει μια επιφανειακή απλότητα στην ερμηνεία του έργου, τα νοήματα διαχέονται, μπερδεύονται και όπως σε όλες τις ταινίες του Μπέργκμαν, υπάρχει περιθώριο για πολλαπλές και διαφορετικές ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Οι δύο πρωταγωνίστριες Μπίμπι Άντερσον και η Λιβ Ούλμαν είναι οι μόνες που εμφανίζονται για περισσότερο από ένα λεπτό μπροστά στην κάμερα. Παρά την ομοιότητα των δύο γυναικών την οποία αντιλαμβάνεται ο θεατής από την πρώτη στιγμή, όσο ξετυλίγονται οι χαρακτήρες, δημιουργούνται δύο ακραία δίπολα. Η Elisabet διάσημη και επιτυχημένη ηθοποιός, άνθρωπος της τέχνης και διανοούμενη που έχει πάρει για λόγους ανεξήγητους έναν όρκο σιωπής, ενώ η Alma μία απλή νοσοκόμα, συναισθηματική, γεμάτη ζωντάνια και πάθος. Με επιρροές από τον Στρίντμπεργκ, οι οποίες γίνονται εμφανείς και σε άλλα έργα του Μπέργκμαν, όπως στις Άγριες Φράουλες δέκα χρόνια πριν, το Persona στηρίζεται σε ένα mise–en–scène που, σε ενοχλεί, σε μπερδεύει και τελικά το ερωτεύεσαι.

«PERSONA» Σουηδία- 1966 – Ασπρόμαυρη -(85΄)

Σκηνοθεσία, παραγωγή, σενάριο: Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Φωτογραφία: Σβεν Νύκβιστ, Μουσική: Λαρς Γιόχαν Βέρλε
Μοντάζ: Ούλα Ρίγκε, Ήχος: Λέναρντ Ένγκχολμ
Κοστούμια: Μάγκο, Μακιγιάζ: Τίνα Γιόχανσον

Πρωταγωνιστούν: Μπίμπι Άντερσον, Λιβ Ούλμαν, Μαργκαρέτα Κρουκ
Γιόργκεν Λίντστρομ, Γκούναρ Μπιόρνστραντ