της Μαριανίνας Πάτσα

Είναι ο καλλιτέχνης που «γονάτισε» τον Χίτλερ σε στάση προσευχής. Που έστειλε έναν μετεωρίτη να σωριάσει στο πάτωμα τον Πάπα, απεικόνισε την Αμερική του Τραμπ ως μια ολόχρυση λεκάνη τουαλέτας και μετέτρεψε το παλάτι όπου γεννήθηκε ο Winston Churchill σε ένα σουρεαλιστικό μέρος, όπου κρέμονται ταριχευμένα άλογα από το ταβάνι.

Ο Maurizio Cattelan είναι τολμηρός, προβοκάτορας, με καυστικό χιούμορ σε γιγαντιαίες δόσεις. Αυτοδίδακτος, ξεκίνησε την καριέρα του σχεδιάζοντας έπιπλα, αλλά στράφηκε στη γλυπτική και στην εννοιολογική τέχνη στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η φήμη του εξαπλώθηκε γρήγορα, τόσο για την αίσθηση του χιούμορ του, όσο και για την τάση να θολώνει τα όρια μεταξύ της τέχνης και της πραγματικότητας.

Γεννήθηκε στην Πάδοβα της Ιταλίας το 1960 και θεωρεί τον εαυτό του περισσότερο «εργάτη της τέχνης» παρά «καλλιτέχνη», έστω κι αν τα έργα του έχουν εκτεθεί στα μεγαλύτερα και σημαντικότερα μουσεία της υφηλίου. Χαρακτηρίζεται συχνά ως «ο γελωτοποιός» του χώρου του. Αυτή η ετικέτα όχι μόνο συνάδει με την τάση του προς το «παράλογο» και το «εξωφρενικό», που εμπεριέχεται σε αφθονία στα έργα του, αλλά υποδηλώνει και την αιχμηρή κριτική του απέναντι στους βαθιά ριζωμένους κοινωνικούς κανόνες και ιεραρχίες, πράγμα που σε άλλες εποχές ήταν προνόμιο του γελωτοποιού, ο οποίος μεταξύ σοβαρού και αστείου έλεγε τις μεγαλύτερες αλήθειες.

Στο έργο «La Nona Ora» (1999), μια κέρινη ρεπλίκα του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄ κείτεται στο κόκκινο χαλί καθηλωμένη από έναν μετεωρίτη. Στο «Him» (2001), μια μικρή προσομοίωση του Adolph Hitler γονατίζει στο πάτωμα σε στάση προσευχής. Στο «Ave Maria» (2007), μια σειρά χεριών χαιρετούν μέσα από έναν τοίχο, με τρόπο που υποδεικνύει μια σχέση μεταξύ του φασιστικού παρελθόντος της Ιταλίας και του καθολικισμού.

Τα έργα του συχνά συνδέουν το χιούμορ με το μακάβριο, όπως το «Daddy Daddy» (2008), που απεικονίζει τον Πινόκιο του Walt Disney να επιπλέει μπρούμυτα σε μια πισίνα. Το χλευαστικό πνεύμα του είναι επίσης εμφανές στο «L.O.V.E.» (2010), ένα μαρμάρινο γλυπτό σχεδόν 5 μέτρων, το οποίο αναπαριστά ένα χέρι που του λείπουν όλα τα δάχτυλα, εκτός από το μεσαίο.

Το γλυπτό «America» (μια λειτουργική ολόχρυση τουαλέτα, η οποία εγκαταστάθηκε δίπλα στις κανονικές λεκάνες του Guggenheim από το 2016 έως το 2017) δέχτηκε 100.000 επισκέπτες, οι οποίοι τη χρησιμοποίησαν κανονικότατα, προκαλώντας φρενίτιδα στα ΜME. Ήταν το έργο αξίας άνω των 4 εκατομμυρίων δολαρίων, που θα μπορούσε να αποκτήσει μόνο το 1% του πληθυσμού της Γης. Τελικά, εκλάπη τον Σεπτέμβριο από μια τουαλέτα στο παλάτι Blenheim, στο Oxfordshire.

Η έκθεση από την οποία εκλάπη το «America» μετέτρεψε το ανάκτορο Blenheim σε χώρο σουρεαλισμού και αμφισβήτησης κάθε «βρετανικότητας», πολιτικής και εξουσίας. Ο Χίτλερ του γονάτισε σε στάση προσευχής, ο Πάπας καταπλακώθηκε από τον μετεωρίτη κοντά στα πόδια του Λουδοβίκου, την ώρα που ο ίδιος ο Cattelan (για την ακρίβεια το αυτο-πορτρέτο του) κρεμόταν ταλαίπωρο από τον γιακά δίπλα σε αριστοκράτες με πλουμιστές κορνίζες.

Τίτλος της έκθεσης; «Η νίκη δεν είναι επιλογή». Και μόνο το χαλί-βρετανική σημαία που οδηγούσε στις εισόδους του ανακτόρου, τοποθετημένο με σκοπό να κα- ταπατηθεί βάναυσα από χιλιάδες σόλες, το έκανε σαφές πριν καν μπει κανείς μέσα.

Getty Images | Ideal Image