Τα συνώνυμα για το θέμα αυτού του μήνα είναι πάρα πολλά για να καταγραφούν, αλλά μου αρέσει η ευπρέπεια, η ευγένεια, η αξιοπρέπεια και το savoir-faire. Ζούμε σε τέτοιους καιρούς όπου οι τρόποι που αφορούν μια παλιομοδίτικη σοφιστικέ στάση είναι σαν την αναπνοή φρέσκου αέρα. Πάρτε για παράδειγμα ένα γεγονός που έλαβε χώρα λίγο πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε ένα ιδιωτικό πάρτι στου κόμητος Boni de Castellane. Μια Γαλλίδα –grande dame– αισθάνθηκε ότι πεθαίνει στο τραπέζι. Ψιθύρισε στον σερβιτόρο: «Γρήγορα, φέρτε το γλυκό». Δεν κατελήφθη από απληστία. Απλώς βιαζόταν να ολοκληρώσει το δείπνο του πάρτι πριν πέσει νεκρή. Με άλλα λόγια, δεν ήθελε να προκαλέσει ενόχληση στους καλεσμένους ούτε να ντραπεί για τον εαυτό της. Περιττό να πούμε ότι η κυρία ήταν σοφιστικέ. Ο οικοδεσπότης της, κόμης Boni, επίσης διέθετε εκλεπτυσμένους τρόπους. Όταν δέχτηκε μια πρόσκληση από τη βρετανική πρεσβεία στο Παρίσι, την οποία εκείνος αρνήθηκε να τιμήσει λόγω μιας ξαφνικής αποστολής με μια κυρία, εμφανίστηκε, ωστόσο, στη Rue St. Honoré το επόμενο βράδυ, με πλήρως επίσημη εμφάνιση, προσποιούμενος ότι είχε μπερδέψει τις ημερομηνίες. Τώρα αυτό είναι ένας πολύ ευγενικός τρόπος για να καλύψει κάποιος τις κακές συνήθειές του. Ο Boni ήταν οτιδήποτε, αλλά σίγουρα σοφιστικέ. Προσωπικά, το πιο συναρπαστικό πράγμα που έχω ακούσει ήταν μια ιστορία που μου είπε ο Gianni Agnelli πολύ καιρό πριν. Μιλούσαμε για τον πόλεμο και πως ο Rommel ήταν πολύ απογοητευμένος από τους Ιταλούς συμμ άχους του στον πόλεμο κατά των Αγγλο-αμερικανών. Ο Gianni ήταν στην Τρίπολη της Λιβύης ως νεαρός υπολοχαγός και βρέθηκε σε ένα πολύ θορυβώδες νυχτερινό κέντρο διασκέδασης αργά το βράδυ. Μια όμορφη «κυρία της νύχτας» καθόταν με έναν ξανθό και πολύ ψηλό Γερμανό αξιωματικό, ντυμένο με μια κομψή στολή της Wehrmacht. Ένας Ιταλός αξιωματικός πλησίασε το ζευγάρι και άρχισε μια συζήτηση μαζί τους, προφανώς προσπαθώντας να κολακεύσει την κυρία, δίνοντας στοιχειώδη προσοχή στον αξιω ματικό.

Ο τελευταίος κρατούσε ευγενικά τα προσχήματα, ενώ παράλληλα έβγαζε το πιστόλι του. Πυροβόλησε με το Luger μία φορά στο πόδι τον Ιταλό. Κανείς δεν κατάλαβε το παραμικρό, καθώς το μπαρ ήταν πολύ θορυβώδες τη στιγμή που ο Γερμανός τράβηξε τη σκανδάλη κάτω από το τραπεζομάντιλο. Ο Gianni συνέχισε να μου λέει ότι ο Ιταλός χαμογέλασε, χαιρέτησε και δικαιολόγησε τον εαυτό του. Έπειτα απομακρύνθηκε από το τραπέζι κουτσαίνοντας. Κανείς δεν αντιλήφθηκε το τι είχε συμβεί, ούτε καν η εμπλεκόμενη κυρία, εκτός από τους δύο αξιωματικούς του Άξονα. Σύμφωνα με τον Agnelli, ήταν η πιο πολιτισμένη πράξη που έγινε ποτέ. Κατά τη γνώμη μου, υποψιάζομαι ότι ο αξιωματικός που πυροβολήθηκε ήταν ο Agnelli, αλλά ποτέ δεν θα αποκάλυπτε ότι έχασε πρόσωπο με πρόσωπο από έναν Γερμανό. Αλλά σίγουρα έφερε το ση μάδι στο δεξί του πόδι.

Έχω ένα άλλο αγαπημένο, αυτό που αφορά τον στρατηγό De Gaulle και τον στρατηγό Massu, τον Γάλλο αλεξιπτωτιστή της Αλγερίας, έναν σκληρό τύπο. Κατά τη διάρκεια των εξεγέρσεων των «φοιτητών» του 1968, που έκαναν την κυβέρνηση του De Gaulle να παραπαίει, ο Le Grand Charles πετούσε στη Γερμανία για να συναντηθεί με τον στρατηγό Jacques Massu, τότε αρχηγό της 3ης στρατιάς της Γαλλίας που σταθμεύει εκεί. Όταν ο πρόεδρος της 5ης Δημοκρατίας μπήκε μέσα, ο στρατηγός Massu σηκώθηκε και χαιρέτησε. «Λοιπόν, Massu, πάντα μ….», είπε ο πρόεδρος. «Ναι, στρατηγέ μου, πάντα Γκωλικός», απάντησε ο Massu. Ακόμα και ο θανάσιμα σοβαρός και κρύος, όπως ο πάγος, De Gaulle έπρεπε να χαμογελάσει σε αυτό. Ο Massu υποσχέθηκε την υπακοή του. Η 5η Δημοκρατία επέζησε μέχρι σήμερα.

Η σοφιστικέ στάση δεν έρχεται πάντα με την ωριμότητα, αλλά είναι πολύ σπάνιο να τη βρούμε στους νέους. Ειδικά στις μέρες μας, και δεν θέλω να είμαι πολύ σοφιστικέ όπου υπάρχουν άχρηστα, φρικτά gadgets, όπως το twitter και το facebook. Απλώς σκεφτείτε τους βουλευτές των Tory στις αρχές του περασμένου αιώνα, οι οποίοι θα συζητούσαν θέματα στην αρχαία ελληνική ή λατινική γλώσσα, με τους συναδέλφους τους των Εργατικών να θορυβούν, μια και δεν θα είχαν παρακολουθήσει ανάλογα μαθήματα στα πανεπιστήμια της ανώτερης τάξης. «Μετάφραση! Μετάφραση!», θα κραύγαζαν και θα χτυπούσαν τα έδρανά τους, ενώ οι Συντηρητικοί απολάμβαναν τη σκηνή. Εάν μόνο μερικοί από τους Έλληνες βουλευτές μιλούσαν αρχαία ελληνικά, θα μπορούσαν να φέρουν σε αμηχανία τη σημερινή μας κυβέρνηση.

Για μένα η πιο ανυπόφορη συνήθεια είναι η αδιάκοπη «προσβεβλημένη ταξιαρχία» του σήμερα, όλη αυτή η οργή και η αίσθηση αδικίας. Δείξτε μου κάποιον που να λέει «δεν μπορείς να το πεις αυτό, είναι προσβλητικό» και θα σου δείξω πόσο έχω βαρεθεί. Από πότε γίναμε όλοι τόσο εύθραυστοι, ώστε οι απλές μεταφορές να μας κάνουν να φαινόμαστε σαν μαραμένα λουλούδια; Πού έχει πάει η φινέτσα μας; Όταν ο κόμης του Σάντουιτς (ναι, ο άνθρωπος που το εφηύρε) κατηγόρησε τον John Wilkes, έναν αντίπαλό του στο Κοινοβούλιο, με τη φράση «Κύριε, είτε θα πεθάνετε από τη σύφιλη είτε στην αγχόνη», ο Wilkes δεν άφησε την ευκαιρία και απάντησε: «Αυτό, αγαπητέ κύριε, εξαρτάται από το αν αγκαλιάσω την ερωμένη ή τις αρχές σας». Αυτό ήταν το τέλος των ομιλιών του κόμητος στο Κοινοβούλιο.

Η ζωή μας τώρα στερείται πνεύματος και γέλιου και κακίας του λόγου εξαιτίας της πιο φοβερής ασθένειας και από τον μαύρο θάνατο: της πολιτικής ορθότητας. Οι ζωές μας είναι τώρα αποξηραμένες, θλιβερές παράγραφοι που παραδίδονται από ανθρώπους που φοβούνται να πουν κάτι πολύχρωμο ή ενδιαφέρον, που θα μπορούσε να προσβάλει τους στρατούς εκείνων που περιμένουν να προσβληθούν: Αμερικανίδες άνω των πενήντα ετών με PHD στην ψυχολογία, ξέρετε τον τύπο. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ας προσπαθήσουμε να είμαστε λίγο ρετρό. Όπως και ο Βολταίρος, για παράδειγμα. Όταν ρωτήθηκε αν θα ενταχθεί στην Εκκλησία και θα αποταχθεί τον διάβολο ενώ βρισκόταν στη νεκρική του κλίνη, χαμογέλασε και είπε: «Δεν είναι καιρός να κάνουμε νέους εχθρούς».