H δουλειά μου μοιάζει σαν κάτι που θα μπορούσε να κάνει οποιοσδήποτε. Όμως, κανείς δεν μπορεί. Αυτή είναι η δική μου αρχιτεκτονική». Tadao Ando. Χαρακτηριστικό στυλ, με έντονες αντιθέσεις φωτός και σκοταδιού. Συμπαγές τσιμέντο, έντονη γεωμετρία των σχημάτων και μια διαρκής τάση το κτίριο να ενσωματώνεται στο περιβάλλον και να χρησι- μοποιεί τα φυσικά στοιχεία, χωρίς να χάνει την ταυτότητά του. Ο Tadao Ando της Οσάκα είναι μια παγκόσμια αρχιτεκτονική δύναμη, χάρη στην ιδιότητά του να καθορίζει τους χώρους επιτρέποντας στις συνεχώς μεταβαλλόμενες μορφές του φωτός και του ανέμου να κυκλοφορούν μέσα τους ελεύθερα – είτε είναι σπίτι ή συγκρότημα διαμερισμάτων είτε εμπορικό κέντρο, ακόμα και θρησκευτικός χώρος λατρείας.

Η αρχιτεκτονική του Ando έχει ισχυρές επιρροές από την ιαπωνική θρησκεία και τον τρόπο ζωής της χώρας του. Δημιουργεί το φαινό- μενο haiku, δίνοντας έμφαση στην αφαίρεση και στον κενό χώρο, αναπαριστώντας έτσι την ομορφιά της απλότητας. Η απίθανη άνο- δός του από την αφάνεια στην κορυφή της επιτυχίας είναι εξίσου ενδιαφέρουσα με τα έργα του. Ο Ando γεννιέται το 1941 στην Οσάκα. Μεγαλώνει δύσκολα, περνώντας τον περισσότερο χρόνο του στα χωράφια και στους δρόμους. Εργάζεται από τα δέκα του και μαθητεύει στο πλάι ενός ξυλουργού, κατασκευάζοντας μια σειρά από μοντέλα αεροπλάνων, πλοίων και καλουπιών. Κάνει διάφορες δουλειές για να επιβιώσει: από οδηγός φορτηγού μέχρι μποξέρ. Και περίπου στα 18 του στρέφεται στην αρχιτεκτονική, όταν ανακαλύπτει ένα βιβλίο με έργα του Le Corbusier. Τον μελετά με μανία. Μα το σχολείο δεν τον εξιτάρει. Προτιμά να δουλεύει δίπλα σε σχεδιαστές και πολεοδόμους, να μαθαίνει στην πράξη. «Δεν ήμουν ποτέ καλός μαθητής. Προτιμούσα πάντα να μαθαίνω έξω από την τάξη. Όταν ήμουν περίπου 18 ετών, άρχισα να επισκέπτομαι ναούς, ιερά και μαγαζιά που σέρβιραν τσάι στο Κιότο και στη Νάρα, περιοχές όπου υπάρχει πλήθος παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Ουσιαστικά σπούδασα αρχιτεκτονική επισκεπτόμενος τα ίδια τα κτίρια και διαβάζοντας βιβλία σχετικά με αυτά».

Τη δεκαετία του ’60 ταξιδεύει πολύ σε Αμερική, Ευρώπη, Αφρική, για να δει και να αναλύσει μεγάλα κτίρια του δυτικού πολιτισμού, σκιτσάροντας σημειώσεις σε ένα μπλοκ. Αρχίζει να διαμορφώνει τη χαρακτηριστική του ταυτότητα. Και το 1969 ανοίγει το δικό του αρχιτεκτονικό γραφείο στην Οσάκα. «Σε όλα τα έργα μου, το φως είναι ένας σημαντικός παράγοντας», λέει ο Ando. «Δημιουργώ κλειστούς χώρους με πυκνούς τοίχους. Ο πρωταρχικός σκοπός είναι να δημιουργηθεί μια θέση για το άτομο, μια ζώνη για τον εαυτό του μέσα στην κοινωνία. Όταν οι εξωτερικοί παράγοντες ενός περιβάλλοντος της πόλης απαιτούν το τείχος να είναι χωρίς ανοίγματα, το εσωτερικό πρέπει να είναι ιδιαίτερα πλήρες και ικα- νοποιητικό».

«Τέτοια πράγματα –όπως το φως και ο άνεμος– έχουν νόημα μόνο όταν εισάγονται μέσα σε ένα σπίτι σε μια μορφή αποκομμένη από τον έξω κόσμο. Δημιουργώ αρχιτεκτονική τάξη με βάση τη γεωμετρία. Προσπαθώ να χρησιμοποιήσω τις δυνάμεις της περιοχής στην οποία χτίζω, για να αποκαταστήσω την ενότητα μεταξύ σπιτιού και φύσης που χάθηκε κατά τη διαδικασία του εκσυγχρονισμού». Χαρακτηριστικό παράδειγμα πως τα ράσα δεν κάνουν τον παπά είναι το ότι ο Ando, αν και δεν διαθέτει πτυχίο, έχει κερδίσει πολλά σημαντικά βραβεία. Και η ουσία του απο- τυπώνεται στα διεθνή Μέσα, σε μια πρόταση: «Αν κάποιος έκανε το τσιμέντο σέξι, τότε αυτός είναι ο Ando».

της Μαριανίνας Πάτσα