του Χρήστου Ζαμπούνη

Έχουν παρέλθει ακριβώς 120 έτη από την ημερομηνία που ο «κοσμοκαλόγερος των Γραμμάτων» ξεκίνησε να γράφει την «Φόνισσα». Κατά το συνήθειο της εποχής, το διήγημα εδημοσιεύετο σε συνέχειες στο περιοδικό «Παναθήναια». Έκανε αίσθηση τότε, τόσο για την σύλληψή της όσο και για την ρέουσα γραφή της, η ιστορία της Φραγκογιαννούς, της ηλικιωμένης χήρας που σκοτώνει μετά την εγγονή της, και τρία μικρά κορίτσια. Ο λόγος; Μεγαλωμένη μέσα στην ανέχεια, κακοποιημένη από το πατριαρχικό περιβάλλον της κλειστής κοινωνίας (σ.σ.: της Σκιάθου) όπου ζούσε, αποφασίζει να απαλλάξει από την μελλούμενη δυστυχία τους τα θήλεα που ευρίσκει εμπροσθέν της. Το θέμα είναι σκληρό έως αποκρουστικό, και διερωτάται κανείς τι εμφιλοχώρησε στον νου των παραγωγών της ομωνύμου ταινίας ούτως ώστε να επενδύσουν σχεδόν 1.300.000 ευρώ για να το μεταφέρουν στην μεγάλη οθόνη. Η απάντησις μάλλον έγκειται σε μία τάση της ελληνικής μυθοπλασίας για επιστροφή στο παρελθόν. Από τις «Άγριες Μέλισσες» έως τους «Πειρατές» και το «Κόκκινο Ποτάμι» ή την «Σμύρνη», οι Έλληνες φαίνεται πως έχουμε την ανάγκη να επαναβαπτισθούμε στην Ιστορία μας, ως αντίστιξη στην αβεβαιότητα του παρόντος αλλά και του μέλλοντος.

Γιατί τώρα ο Παπαδιαμάντης; Διότι είναι αείζωος, όπως τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Ζει για πάντα, έστω και αν έγραφε στην δυσνόητη, πλέον, για την πλειονότητα, καθαρεύουσα. Και όμως, η γλώσσα του είναι κατανοητή, εξ’ ου και το έργο του περιέχεται ακόμη στην διδακτέα ύλη των σχολείων μας, μαζί με αυτό ενός ποιητού που χαρακτήρισε τον Παπαδιαμάντη «κορυφαίο των κορυφαίων», του Κωνσταντίνου Καβάφη.