του Χρήστου Ζαμπούνη

Στην αίθουσα του Ασσυριακού Πολιτισμού του Βρεταννικού Μουσείου στέκει υπερήφανος ο μαύρος οβελίσκος του Σαλγανασέρ Γ’. Σ΄αυτόν αναπαριστώνται τα έργα και οι ημέρες του σπουδαίου Ασσύριου ηγεμόνος που βασίλευσε τον 9^ο π.Χ. αιώνα. Μία σκηνή αποτυπώνει την αρχαιότερη γνωστή χειραψία. Πρόκειται, απ’ ό,τι φαίνεται, για την επισφράγιση μίας συμφωνίας με έναν Βαβυλώνιο μονάρχη.

Σ’ ένα άλλο Μουσείο, Το Εθνικό Αρχαιολογικό των Αθηνών, στην αίθουσα των επιτύμβιων στηλών, καθιστοί οι νεκροί αποχαιρετούν τους όρθιους ζωντανούς οικείους τους δίνοντας το χέρι τους. Παρ’ ότι ο Όμηρος κάνει αρκετές αναφορές σχετικώς με το συγκεκριμένο είδος επικοινωνίας, ως κατ’ εξοχήν κίνηση επιδείξεως εμπιστοσύνης, άλλα αρχαία κείμενα μας αποκαλύπτουν ότι οι αρχαίοι ημών πρόγονοι προτιμούσαν να χαιρετούν υψώνοντας το χέρι τους, χωρίς σωματική επαφή. Είχαν, μάλιστα, μία προσφιλή έκφραση όταν απευθύνοντο στον συνομιλητή τους: «Χαίρε».

Η χειραψία εισάγεται στον καθημερινό βίο κατά την Ρωμαϊκή Περίοδο, και, σύμφωνα με μία θεωρία, ήταν ένας τρόπος για να δει κανείς εάν υπήρχαν όπλα στα χέρια των κρατουμένων. Το κούνημα, δε, των χεριών λέγεται ότι προέκυψε για να εξακριβώνεται η παρουσία μαχαιριών στα μανίκια. Η επικράτησις της χειραψίας ως διαδεδομένης μορφής επικοινωνία χρονολογείται από τον 18ο αιώνα, αν και υπάρχει μία σειρά από εξαιρέσεις στον κανόνα, από τους Εσκιμώους με την μύτη, έως τους Μαορί της Νέας Ζηλανδίας, και από την Ιαπωνία, όπου προτιμούν να υποκλίνονται, έως την Μαλαισία, όπου επιλέγουν να βάζουν το χέρι στην καρδιά.

Το σύγχρονο savoir vivre έχει σαφείς κανόνες για το τι δέον πράττειν με ή χωρίς χέρια. Για παράδειγμα, εάν τα χέρια μας ιδρώνουν, φροντίζουμε να έχουμε μαζί μας ένα μαντήλι ή, έστω, ένα χαρτομάντηλο. Επίσης, εάν είμεθα χειροδύναμοι δεν χρειάζεται να σπάσουμε τα οστά του άλλου, ούτε όμως να προσφέρουμε μόνο τα ακροδάκτυλα, εάν είμεθα λεπτεπίλεπτοι.

Η επέλασις του νέου ιού έρχεται να προσθέσει ακόμη έναν κανόνα, αναγκαστικό, που θέτει την ταφόπλακα της χειραψίας. Ο λόγος είναι η διάδοσις του covix-19 με τα χέρια.

Photo Credit: Getty Images | Ideal Image