του Γιώργου Αρχιμανδρίτη

Είναι το μοναδικό μουσείο της Γαλλίας που είναι αφιερωμένο εξ ολοκλήρου στο έργο ενός μόδιστρου. Πρόκειται για το Μουσείο Christian Dior στην Granville –το «Μονακό του βορρά», όπως αποκαλούν τη γραφική αυτή πόλη της Νορμανδίας–, που δεν είναι άλλο από το σπίτι όπου μεγάλωσε ο διάσημος σχεδιαστής. Με την ευκαιρία της έκθεσης «Grace του Μονακό, πριγκίπισσα στον Dior», ο Philippe Le Moult, γενικός γραμματέας του μουσείου από το 2005, κάνει μια αναδρομή στη ζωή του μεγάλου δημιουργού και μας διηγείται τις απαρχές του διάσημου γαλλικού οίκου μόδας.

Philippe Le Moult, ποιας υποδοχής έτυχαν οι πρώτες δημιουργίες υψηλής ραπτικής του Christian Dior;

Ήταν ένας κεραυνοβόλος έρωτας με το γυναικείο κοινό της εποχής, που εκδηλώθηκε από την πρώτη κιόλας επίδειξη του οίκου, στις 12 Φεβρουαρίου 1947. Εκεί παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το περίφημο New Look, το οποίο ήταν ένα είδος αντίδρασης στα χρόνια του πολέμου, της φτώχειας, της πρόχειρης και αυτοσχέδιας μόδας, της έλλειψης υφάσματος και δημιουργικότητας. Μετά τη θλιβερή πρώτη περίοδο της δεκαετίας του ’40, ο Dior ίδρυσε έναν οίκο υψηλής ραπτικής εξαιρετικά πολυτελή, με εργαστήρια που επέστρεφαν στην παράδοση της αφθονίας, της γενναιοδωρίας και της θηλυκότητας, με τουαλέτες και φορέματα κοκτέιλ μακριά σε μήκος και πολύ πλούσια σε ύφασμα. Αυτό το νέο είδος ανταποκρινόταν ακριβώς σ’ αυτό που επιθυμούσαν οι γυναίκες εκείνη την περίοδο. Πρέπει μάλιστα να πω ότι την προηγουμένη της επίδειξης, ο Dior ήταν εντελώς άγνωστος στο ευρύ κοινό, ενώ την επομένη, καθώς ο παρισινός Τύπος είχε απεργία, έγινε παγκοσμίως γνωστός μέσα σε μόνο μία μέρα, από τα τέλεξ και τα τηλεγραφήματα που έστειλαν οι δημοσιογράφοι στη Νέα Υόρκη, και τα οποία μιλούσαν για «μια νέα μεγαλοφυΐα της μόδας [που] γεννήθηκε με την επίδειξη του New Look»! Πρόκειται για ένα γεγονός μοναδικό στην ιστορία της μόδας.

Ο Christian Dior άρχισε την επαγγελματική του σταδιοδρομία ως γκαλερίστας. Πώς τον κέρδισε ο χώρος της μόδας;

Κατ’ αρχάς, όταν ήταν νέος, ήθελε να σπουδάσει αρχιτέκτονας, αλλά οι γονείς του θεωρούσαν ότι κάτι τέτοιο δεν άρμοζε σε μια οικογένεια εύπορη και αριστοκρατική όπως ήταν οι Dior. Έτσι τον ώθησαν να σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες για να γίνει πρέσβης. Εκείνος γράφτηκε στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών, αλλά δεν πήρε ποτέ το δίπλωμά του. Κατά τη διάρκεια όμως των σπουδών του, έγινε μέρος ενός κύκλου με ηγετική μορφή τον Ζαν Κοκτώ, που αποτελούνταν από πολύ σημαντικούς διανοουμένους, συγγραφείς, ποιητές, ζωγράφους και γλύπτες. Είπε λοιπόν στους γονείς του ότι θα ήθελε να ανοίξει μια γκαλερί ζωγραφικής. Εκείνοι συμφώνησαν, υπό τον όρο να μην αναγραφεί ποτέ στην πρόσοψη το όνομα της οικογένειας – στη συνέχεια, βέβαια, το πεπρωμένο έφερε αλλιώς τα πράγματα. Έτσι, από το 1928 μέχρι το 1932 διηύθυνε διαδοχικά δύο γκαλερί που άνοιξε με έναν φίλο του, οι οποίες, μετά από μια αρκετά επιτυχημένη πορεία, έκλεισαν εξαιτίας της κρίσης του ’30, ενώ την ίδια περίοδο οι γονείς του έχασαν την περιουσία τους. Την εποχή εκείνη, ο Dior έμενε με έναν φίλο του ηθοποιό, ο οποίος παρατήρησε ότι σχεδίαζε συνεχώς φορέματα και αξεσουάρ. Του είπε λοιπόν ότι έχει εκπληκτικό ταλέντο στο σχέδιο και ότι θα μπορούσε να κάνει σχέδια μόδας και να τα πουλάει σε περιοδικά και εφημερίδες της εποχής. Ο Dior ακολούθησε τη συμβουλή του κι έτσι τον ανακάλυψε ο χώρος της μόδας. Το 1938, προσελήφθη ως βοηθός του Robert Piguet, όπου έμεινε ενάμιση χρόνο, μέχρι που ξέσπασε ο πόλεμος κι έπρεπε να υπηρετήσει στον γαλλικό στρατό, και το 1941, μετά την επιστροφή του, έγινε βοηθός του Lucien Lelong. Έμεινε εκεί πέντε χρόνια και καθώς γνώριζε πλέον τέλεια τις τεχνικές της υψηλής ραπτικής, δημιούργησε τον δικό του οίκο, τον Δεκέμβριο του 1946.

Ποια είναι τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την υφολογική ιστορία του οίκου;

Είναι, κατ’ αρχάς, το ταγέρ μπαρ, το εμβληματικό ταγέρ της πρώτης κολεξιόν, με την ιδιαίτερα δομημένη και θηλυκή σιλουέτα του, τους απαλούς ώμους και το μικρό ντεκολτέ του που αναδεικνύει το στήθος, την πολύ στενή μέση και τους υπερτονισμένους γοφούς του. Έπειτα είναι κάποια μοτίβα, όπως οι ρίγες, το Pied-de-poule ή το Prince de Galles. Ένα άλλο στοιχείο που χρησιμοποιήθηκε από τον Dior για να διακοσμήσει την πρώτη του μικρή μπουτίκ στην Avenue Montaigne στο Παρίσι είναι το εμπριμέ βαμβακερό ύφασμα του Ζουί, το οποίο υπάρχει από την εποχή του Κολμπέρ και χρησιμοποιούνταν στις διακοσμητικές τέχνες.

Είναι επίσης τα ζώα και τα φυτά, διότι ο Dior λάτρευε τους κήπους και τα λουλούδια, ιδιαίτερα τα τριαντάφυλλα και τα μιγκέ. Κι έπειτα είναι τα χρώματα: το ροζ και το γκρι, που επίσης λάτρευε, διότι είναι τα χρώματα του σπιτιού όπου μεγάλωσε στην Granville. Ένα άλλο στοιχείο είναι το αστέρι, το οποίο κρατήσαμε ως διακοσμητικό στις μπουτίκ και σε κάποιες δημιουργίες, κυρίως στον τομέα των αξεσουάρ. Το σπίτι στην Granville, το οποίο είναι σήμερα το μουσείο Dior, λέγεται Βίλα «Les Rhumbs», που στη ναυτική γλώσσα είναι το αστέρι του ανεμολογίου…

Ο Philippe Le Moult, γενικός γραμματέας του Μουσείου Christian Dior στην Granville.

Το σπίτι αυτό φαίνεται ότι έχει σημαδέψει τη ζωή του Dior…

Απολύτως. Πρέπει να ήταν έξι ή οκτώ μηνών όταν το αγόρασαν οι γονείς του, οπότε πέρασε εκεί όλη την παιδική του ηλικία και, όπως λέει ο ίδιος στα απομνημονεύματά του, η ατμόσφαιρα της παραθαλάσσιας αυτής πόλης, ο απόπλους των αλιευτικών, το καρναβάλι, το σπίτι, ο κήπος με τα λουλούδια, η πέργκολα, ο ροδώνας, όλα αυτά τον επηρέασαν πάρα πολύ. Επίσης, η κομψότητα της μητέρας του, που αποτελούσε μοντέλο και ίνδαλμά του, ήταν κάτι που τον σημάδεψε βαθιά. Βλέπουμε άλλωστε μια επιρροή Belle Époque στις πρώτες κολεξιόν του, καθώς και πολλά από τα στοιχεία του πατρικού του σπιτιού και της Granville. Ήταν ένα είδος επιστροφής στην παιδική του ηλικία. Το σπίτι αυτό, μάλιστα, συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς για πολλούς από τους δημιουργούς του οίκου, οι οποίοι πηγαίνουν εκεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα για να το δουν από κοντά και να εμπνευστούν απ’ αυτό. Γιατί, όπως έχει πει χαρακτηριστικά και ο σημερινός ιδιοκτήτης του οίκου Dior, Bernard Arnault, «όταν έρχεται κανείς εδώ, καταλαβαίνει τα πάντα».

Τι αντιπροσώπευε για εκείνον η δουλειά του;

Τα γραπτά του και οι μαρτυρίες που έχουμε δείχνουν ότι η δουλειά και η δημιουργία τον έκαναν πολύ ευτυχισμένο. Σχεδίαζε παντού και πάντα, ακόμα και μέσα στην μπανιέρα του ή όταν ξυπνούσε μέσ α στη νύχτα. Λάτρευε το προσωπικό του, και ιδιαίτερα τις τεχνίτριες των ατελιέ και τα μανεκέν του, και βρισκόταν σε συνεχή επαφή με τον οίκο του, ακόμα και όταν ταξίδευε, κάτι που δεν ήταν εύκολο εκείνη την εποχή. Ο οίκος έχει έδρα στην Avenue Montaigne 30 από τότε. Εδώ γεννήθηκε ο τύπος της γυναίκας Dior, μιας γυναίκας πολύ θηλυκής και δραστήριας, απόλυτα αντιπροσωπευτικής της παριζιάνικης κομψότητας. Εδώ γεννήθηκε ο μύθος του Dior, που μέσα σε μόνο έντεκα χρόνια από τη δημιουργία του οίκου μέχρι τον θάνατό του κατόρθωσε να αναγάγει το όνομά του σε συνώνυμο της καλαισθησίας και της κομψότητας.

Οι συγκεκριμένες δημιουργίες του οίκου Dior (το γκρι μαντό είναι σχέδιο του ίδιου του Dior, ενώ τα φορέματα είναι σχεδιασμένα από τον Marc Bohan) είναι από τη συλλογή του Πριγκιπικού Παλατιού του Μονακό.

Photos: Flash Drone, Coll. Ville de Granville, GETTY IMAGES/IDEAL IMAGE, Laziz Hamani